Femur Başı Epifiz Kayması
Kalça eklemi büyüme çağında erişkinlerden farklı olarak büyüme kıkırdağına sahiptir ve büyüme buradan olur. Femur başı epifiz kayması, uyluk kemiğinin (femur) büyüyen ucunun (epifiz) kemiğin gövdesi üzerinde kayması ile oluşur. Tek veya iki kalçada birden olabilir. 11-16 yaşlardaki özellikle erkek çocuklarda kalça ağrısı ve topallama şikayeti ie başlar.
KİMDE GÖRÜLÜR?
Genellikle 11-16 yaş arasında olur. En sık şişman çocuklarda ve erkeklerde görülür. Nedeni genellikle bilinmez. İki tipi vardır:
- 1. stabil (sabit) olan
- 2. kaymaya eÄŸilimli olan (sabit olmayan).
SABÄ°T VE SABÄ°T OLMAYAN FEMUR BAÅžI EPÄ°FÄ°Z KAYMASININ FARKI NEDÄ°R?
Eğer çocuk yardımsız veya yardımla yürüyebiliyorsa epifiz kayması sabittir kayma ilerlemeyecek demektir. Vakaların %90’ından fazlası sabittir. Yardımla bile yürüyemeyen hastalarda epifiz kayması sabit değildir. Bu tür kayma genellikle spor yaralanması ya da düşme gibi bir travmayı takiben ortaya çıkar. Düşme nedeniyle sabit kayma sabit olmayan kaymaya da dönüşebilir.
BELÄ°RTÄ°LERÄ° NELERDÄ°R?
Sabit kaymada çocukta istirahatla düzelebilen kalça ekleminde tutukluk ortaya çıkar. Bir süre sonra bu sertlik yürürken aksamaya neden olabilir ve gelip geçen ağrılar başlayabilir. Ağrının kalçada olması gerekmez; kasıkta, uylukta veya dizde hissedilebilir. Daha sonra, çocuk kalçasını hareket ettirme yeteneğini kısmen kaybedebilir. Bacak genellikle dışa doğru döner. Bu bacak diğerinden daha kısa görülebilir. Çocuk oyun oynayamaz veya eğilerek ayakkabılarını bağlamak gibi bazı basit işleri yerine getiremez. Belirtiler yavaş veya hızlı olarak ilerleyebilir. Sabit olmayan kaymada çocuğun şiddetli ağrısı vardır. Ağrı kırık varmışçasına şiddetlidir. Çocuk bu bacağını hareket ettiremez. Eğer sabit olmayan kaymadan şüphe ediliyorsa bacak hareket etmeye zorlanmamalıdır. Zorlama kaymayı daha da artırabilir.
FEMUR BAÅžI EPÄ°FÄ°Z KAYMASI NASIL TEÅžHÄ°S EDÄ°LÄ°R?
Röntgen filminin çekilmesi gerekir. Kalçanın duruşu, muayene bulguları ve gerekli durumlarda başka tetkiklerde yapılabilir.
TEDAVÄ°
Tedavisi genellikle ameliyatla mümkündür. Bu tedavinin sonuçları çok iyidir, tedavi edilmeyen hastalarda kalça eklemi beslenmesi bozulabilir, veya kıkırdak yapı dejenere olur (kondrolizis).
ÇOCUK NE ZAMAN NORMAL AKTİVİTESİNE DÖNEBİLİR?
Tam iyileşme zaman alır. Çocuğunuz ameliyattan sonra 4-6 hafta koltuk değneği kullanacaktır. Daha sonra yavaşça koşma ve diğer sporlara başlayabilir.
ÇOCUĞUM TAMAMEN İYİLEŞECEK Mİ?
Eğer erken tanı konursa, özellikle sabit kaymalarda, tamamen iyileşme şansı çok yüksektir. Fakat, femur başı epifiz kayması geçiren çocukların bir kısmında ileri yaşlarda osteoartrit (eklem kireçlenmesi) gelişebilir.