Çocuk Felci
Çocuk felci, poliomiyelit (poliomyelitis) veya polio isimleri ile bilinen hastalık; poliovirus adı verilen bir virüs tarafından meydana getirilir ve sinirler ve kaslar da dahil olmak üzere tüm vücudu etkileyebilir. Şiddetli hastalık durumunda sürekli felç veya ölüm meydana gelebilir. Polio bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık etkeni virüsün bulaşması hastalıklı kişiye doğrudan temasla, hastanın ağız ve burnundan çıkan sıvılarla veya hastalıklı kişinin virüs içeren atıkları ile temasla olabilir. Virüs ağız veya burun yolu ile sağlam kişinin vücuduna girer, boğazda veya sindirim sisteminde yerleşerek çoğalır ve kan ve lenf damarları aracılığı ile vücuda yayılır. Hastalığın kuluçka süresi ortalama 7-14 gündür (5-35 gün arası).
Riskli durumlar
- polio aşısının yapılmaması
- polio salgını olan bölgeye yolculuk yapmak
- hamilelik
- çok yaşlı veya bebek olmak
- ağız, burun veya boğazda yaralanma meydana gelmesi (diş tedavisi, bademciklerin alınması)
- virüsü aldıktan sonra bağışıklık sistemini bozacak anormal bir stres meydana gelmesi (duygusal veya fiziksel)
Çocuk felci dünya çapında görülen bir hastalıktır. Ancak aşılamaya yeterli özen gösteren ülkelerde nadiren görülebilir. Yaz ve sonbahar aylarında daha sıktır. Kızlarda daha sık görülmekle birlikte felçler erkek çocuklarda daha sık gözlenir. Salgınlar aşılamanın yapılmadığı bölgelerde görülür.
Korunma
Belirtiler
Polio virüsü alındıktan sonra geliÅŸebilecek hastalıklar 3 temel grupta incelenebilir: polio belirtileri oluÅŸmayan hastalık, felce sebep olmayan hastalık ve felç geliÅŸen hastalık. Hastaların %95’inde polio belirtileri geliÅŸmeyen hastalık meydana gelir ve fark edilmeden atlatılır. DiÄŸer iki grupta merkezi sinir sistemi etkilenir. Polio belirtileri geliÅŸmeyen hastalık atlatıldıktan sonra diÄŸer grup hastalıklar ortaya çıkabilir.
1- Polio belirtileri oluşmayan hastalık (abortif polio) Aşağıdaki belirti olabilir veya belirtiler 72 saat ve altında ortadan kaybolabilir.
- hafif ateÅŸ
- baş ağrısı
- genel bir rahatsızlık hissi
- boÄŸazda yanma –
- zda kızarıklık
- kusma
2- Felce sebep olmayan polio (nonparalitik) Aşağıdaki şikayetler 1-2 hafta sürebilir
- orta dereceli ateÅŸ
- baş ağrısı
- boyun sertliÄŸi (ense sertliÄŸi)
- ense ağrısı (boyun ağrısı)
- kusma
- ishal
- aşırı yorgunluk, halsizlik
- huzursuzluk
- sırt, kol, bacak, boyun ve karında ağrı ve sertleşme
- herhangi bir bölgede kas spazmları ve hassasiyet
- ciltte kızarıklıklar
3- Felç gelişen polio (paralitik)
- diğer belirtilerden 5-7 gün önce ateş görülür
- baş ağrısı
- sırt ve ense sertliği
- kas zayıflığı (simetrik değildir) gelişir ve felce doğru ilerler
- felç, omuriliğin tutulduğu yere göre değişiklik gösterir.
- bazı bölgelerde dokunma hissinde değişiklik
- dokunmakla bazı yerler ağrır/acır
- idrar yapma zorluÄŸu
- kabızlık
- karında şişlik hissi
- yutma zorluÄŸu
- kas ağrıları
- özellikle sırt ve boyunda kas spazmları ve kasılmaları
- ğızdan salya (sıvı) gelmesi
- solunum güçlüğü
- duyusal kontrol güçleşir
- Babinski refleksi pozitif hale geçer
Testler
Muayene ile beyin zarlarının etkilendiğine dair bulgular saptanabilir. Boğaz çalkantı sularında, gaitada ve beyin omurilik sıvısında (BOS) yapılacak analizlerle virüsün varlığı saptanabilir. Beyin omurilik sıvısı (BOS) analizi normal olabilir veya basıncında, protein ve beyaz küre miktarında hafif artış saptanabilir.
Tedavi
Enfeksiyon geçirilirken, tedavinin amacı şikayetleri kontrol altında tutabilmektir. Şiddetli hastalarda özel uygulamalar gerekebilir (solunum desteği gibi). Şikayetlere ve şikayetlerin şiddetine göre tedavi yöntemi değişir, ancak amaç şikayetlerin giderilmesidir. Aktivite sadece kas zayıflığı döneminde ve geçici olarak kısıtlanır. Kas ağrıları için ısı uygulanabilir. Kasların güçlendirilmesi amacı ile destek uygulamaları ve tedaviler denenebilir.
Sonuç
Beyin ve omuriliÄŸin tutulmadığı durumlarda hastalığın tamamen düzelme ihtimali %90’ın üzerindedir. Beyin veya omuriliÄŸin tutulması acil bir durumdur ve felç veya ölümle sonuçlanabilir. Ölümler genelde solunum güçlüğünden meydana gelir. Felç, ölümden daha sık olarak gözlenir.
Polio sonucunda; akciğer ödemi, şok, felç, aspirasyon pnömonisi, hipertansiyon, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, paralitik ileus (barsak hareketlerinin ortadan kalkması), kalp kası iltihabı (miyokardit) gelişebilir.