İşle İlgili Kas İskelet Sistemi Bozuklukları
şle ilişkili kas iskelet sistemi bozuklukları oldukça yaygındır. Zorlu fiziksel aktiviteler, tekrarlayan hareketler, duruş bozuklukları birçok romatizmal semptomlara ya da mevcut semptomların artması sebep olur. İş ortamı ve yapılan işten kaynaklanan yakınmaların işle ilişkisini kesin olarak ortaya koymak genellikle zordur.
İşle ilişkili üst ekstremite bozuklukları genellikle iki gruba ayrılır. Bunların bir kısmı lateral epikondilit, tendinit, tenosinovit, karpal tünel sendromu gibi spesifik isimlerle adlandırılır, diğer bir kısmında ise semptomlar ve muayene bulguları bu kadar spesifik değildir. Bu grup hastalıklara; tekrarlayan zorlanma hastalığı (repetitif strain disorder), yada birikici travma hastalığı (kümülatif travma hastalığı) adı verilir. İkinci grup hastalıklarda (repetitif strain bozukluğu, kümülatif travma hastalığı); psikososyal problemler, işinden memnun olmama, yeterli ücret alamama gibi ruhsal ve sosyal problemler hastalığın gelişiminde rol oynar.
Boyun ağrısı
Boyun öne eğik olarak uzun süre oturma, bilgisayar kullanma, tekrarlayan dönme hareketleri, boyunda erkenden yıpranma ve yozlaşmalara sebep olur. Ayrıca uzun süreli motorlu araç ve iş makineleri kullanımı, titreşim ve aynı pozisyonda kalmadan dolayı boyun kaslarını zorlar.
Anksiyete, stres, gerginlik ve iş memnuniyetsizliği boyun ağrısı gelişiminde önemli rol oynar. Bunlar boyunda bulunan kaslarda spazma yol açarlar. Anksiyete ve depresyon duruşu bozarak boyunda kas spazmını artırır. Duruş bozukluğu da boyun ağrısını daha da arttırır. Bu şekilde bir kısır döngü oluşur.
Bu durumda boyun kaslarındaki spazmın çözülmesi (soğuk, sıcak, akupunktur, masaj, enjeksiyon), duruş eğitimi, boyun kaslarını güçlendirmeye yönelik fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları gerekir.
El işlerini azaltmak, omuz seviyesi üzerinde aktivitelerin kısıtlanması, tekrarlayıcı zorlanmalardan uzak durmak, bilgisayar ve daktilo kullanımının sınırlandırılması gerekebilir.
Omuz ağrısı
Omuz ağrılarından bir kısmı boyun yada karın içi organların bir kısmının hastalıklarından yansıyan ağrılardır. Özellikle boyundan kaynaklanan omuz ağrıları çok sık görülür.
Sağ kolun sürekli kullanılması, zorlanmalar, ters yönde uygulanan güçler omuz ekleminde zorlanmalara sebep olur. Uygun olmayan şartlarda çalışma, diş hekimlerinde olduğu gibi tekrarlayan zorlanmalar omuz eklemlerinin çevresinde bulunan yumuşak dokularda zedelenmelere yol açabilir.
Rotator manşon tendinitleri, bursitler, sıkışma sendromu ve periartrit omuzda en sık rastlanan ağrı sebepleridir.
Bunların tedavisinde zorlayıcı ve tekrarlayıcı aktivitelerden kaçınma gerekir. Rotator kaslar ve omuzu kaldırıcı kaslar güçlendirilmeli ve boyun-omuz koruma prensiplerine riayet edilmelidir.
Dirsek ağrıları
Dirsekte en sık rastlanan ağrı sebebi lateral epikondilit ve medial epikondilittir. Ön kolun tekrarlayıcı ve zorlayıcı aktiviteleri ön kol kaslarının yapışma yerlerinde zorlanmalara ve yıpranmalara sebep olur. Bu tip zedelenmeler tornavida kullananlarda, tavan işçilerinde, diş hekimlerinde ve çok fazla yazı yazanlarda sık görülür. Ayrıca çamaşırlarını elde sıkan ev hanımları da risk altındadır.
Ayrıca radial tünel sendromu, kübital tünel sendromu dirsek ağrılarının iki önemli sık rastlanan sebebidir. Kübital tünel sendromu, medial epikondilitle, radial tünel sendromu lateral epikondilitle karıştırılabilir.
Bu hastalarda dirsek bandajı, ön kol ve elin zorlayıcı aktivitelerinden kaçınma, el bileğine yönelik dinlendirici splintler verilmelidir. Bu bölgeye lokal kortizon enjeksiyonları da yapılabilir.
El bileği ve el ağrıları
El ve el bileği; en sık kullanılan ve en çok suiistimal edilen eklemlerimizdendir. Vücudun üst yarısını ilgilendiren bütün zorlayıcı ve tekrarlayan travmalar el ve el bileğinde osteoartrit, tendinit, tenosinovit ve sinir sıkışma sendromlarına yol açabilirler. Tendon kılıflarında ağrılı şişlikler, sürtünme sesi ve basmakla hassasiyet; tendinit ve tenosinovitlerin en önemli belirtileridir.
El ayası ve elin baş parmak tarafında gece ağrıları, uyuşmalar ve güçsüzlükler karpal tünel sendromu belirtileridir. Ulnar ve radial sinirin dirsekte sıkışması sonucu elden şiddetli ağrılar ve güçsüzlükler olabilir.
Tekrarlayan travmalar osteoartrite (kireçlenme) sebep olmakla birlikte, el osteoartriti daha çok genetik geçişlidir, ancak osteoartritli hastalarda zorlanmalar ve travmalar ağrıyı daha da çekilmez hale getirebilir.
Sebebi ve adı ne olursa olsun eldeki zorlanmaya bağlı ağrıların tedavisinde elin dinlendirilmesi, splintleme ve lokal enjeksiyonlar yapılır. Parafin banyosu, hidrogalvanik banyolar ve egzersiz tedavisini içeren fizik tedavi kürleri çoğu hastada yarar sağlar.