Travmatik Beyin Yaralanmaları
Travmatik beyin hasarının sebepleri nelerdir?
Başta trafik kazaları olmak üzere, beyine gelen darbeler, ateşli silahlarla yaralanmalar, spor kazaları, iş kazaları ve düşmeler beyinde yaralanmalara neden olurlar.
Kafa travmaları her yaşta görülebilirse de, genç erkeklerde risk en yüksektir. Travmatik beyin yaralanmalarının çoğu 45 yaşın altındadır.
Çok boyutlu bir sorun olan kafa travmalarının önlenebilmesi, en aza indirilebilmesi için daha iyi yollar, daha dayanaklı araçlar, sıkı trafik denetimleri, kask ve emniyet kemeri kullanımı gibi birçok tedbirler alınmasına rağmen bu sorunu tam olarak çözebilmiş hiçbir ülke yoktur.
Belirtileri nedir?
Beyin yaralanmaları kabaca açık ve kapalı yaralar diye sınıflandırılabilir. Ateşli silah yaralanması açık yaralanmadır. Düşme, çarpma, kaza gibi kafa darbeleri ise beyinde hasara neden olabilen, kapalı yaralanmalardır.
Beyinde hasarın şekil ve şiddetine bağlı olarak belirti ve bulgular değişebilir. Hafif baş ağrısı, baş dönmesi, çabuk yorulma ve hafıza kaybı gibi belirtilerle hafif seyrettiği gibi, yoğun bakım üniteleri gerektiren, her iki kol ve bacakta felçle sonuçlanan, mesane, bağırsak ve cinsel işlev bozuklukları gelişen, zihinsel bozukluklar ve şahsiyet değişikliği yapan ağır durumlar da oluşabilir.
Tedavisi nedir?
Tedavi rehabilitasyon ekibi tarafından planlanır. Bu hastalarda rehabilitasyon çalışmalarının hayati tehlikenin hala daha söz konusu olduğu yoğun bakımda başlatılması ve hastanın durumu sabitleştikten sonra rehabilitasyon merkezinde devam ettirilmesi gerekir. Bu hastalığın süreci içinde gelişecek ikincil hastalıkları önlemek için erken dönemde önlemler alınmalıdır. Komplikasyon denilen bu durumlar uzun süre yatmaya bağlı, kaslarda erime, deride basınç yaraları, kemik erimesi, eklemlerde sertlikler, kas içinde kemik oluşumları, mesane ve böbrek taşları ve diğerlerinden oluşmaktadır. Bu hastalarda rehabilitasyonun amacı, diğer sakatlarda olduğu gibi bozulmuş işlevleri iyileştirmek, hastanın mümkün olan en yüksek seviyede bağımsızlığını sağlamak, ikincil hastalıkları önlemek ve kabul edilebilir bir çevre sağlamaktır.
Gidişatı nedir?
Yaralanma sonrası, işlev kaybı olan beyin dokusunda, ödem çözülüp, hastanın durumu sabitleştikçe düzelme olur. Bu düzelme ilk günler ve haftalar içinde görülür. Araştırmalar düzelmenin çoğunun ilk 6 ay içinde olduğunu göstermiştir. Bazı hastalar pek çok işlevlerini kazanabilirlerse de büyük bir çoğunluğun fiziksel ve idrak bozuklukları kalıcıdır. Bazı hastalarda gelişen şahsiyet ve mizaç değişiklikleri, bu hastaların sosyal ilişkilerinde ve meslek hayatlarında bir takım engellere neden olur.